Werken in de kraamzorg is een solistisch proces: je werkt wel samen met andere professionals, maar in de praktijk werk je als kraamverzorgende de meeste tijd alleen in de gezinnen. De ene keer is dat makkelijker als de andere keer. In deze bijdrage belicht Siska de Rijke de menselijke informele kant van samenwerking. En waarom deze onmisbaar is voor goede en professionele geboortezorg.
Vroeger was alles beter: soms dringt die gedachte zich toch op aan Renske. Vooral de thuisbevallingen van tien jaar geleden waren toch mooier en gezelliger dan de bevallingen van tegenwoordig in het ziekenhuis. Vroeger was thuis bevallen een teken van vrouwenpower en emancipatie. De kraamvrouwen van nu kiezen vaak voor de kraamkliniek. Renske heeft zich er bij neergelegd, uiteindelijk gaat het om wat de vrouwen willen en prettig vinden. Ook in de suites van het ziekenhuis is er veel geluk en plezier, zelfs Renske moet het toegeven. De kraamvrouw kan er in bad, er staat muziek op, er staan leuke bankjes en aan de muur zit hip behang, net als thuis. En de professionals kunnen in de koffiekamer gezellig bijpraten. Dat had je vroeger niet. Maar als er een thuisbevalling is dan geniet Renske met volle teugen.
Maar soms loopt het anders. Zoals vorige week. Renske is midden in de nacht opgeroepen. De verloskundige die haar bij de deur opvangt vertelt dat de bevalling al in volle gang is, ze heeft net getoucheerd: mevrouw heeft zeven centimeter. De kraamvrouw ligt stil op bed, verzonken in haar eigen wereld. Haar man ligt ernaast en streelt de vrouw door haar haar. Dan komt er weer een wee en richt ze zich op, oerkracht op een kleine slaapkamer drie hoog achter in een donkere stad. Renske en de verloskundige volgen het proces geconcentreerd. Vroeg in de ochtend wordt de baby geboren, een jongen. Maar dan gaat het mis. De placenta laat op zich wachten en ondertussen begint de vrouw hevig te bloeden. Alles gaat heel snel, 112 wordt gebeld en ondertussen zakt mevrouw steeds dieper in shock.
Binnen een half uur is Renske alleen in het huis, alleen in de slaapkamer die onder het bloed zit. Door de gordijnen heen ziet ze het licht van de opgaande zon en hoort ze de geluiden van de ontwakende stad. Ondertussen klopt Renske’s hart in haar keel. Arme ouders. Maar Renske is ook een praktische zuster. Ze is nog niet klaar met haar werk, opruimen na een partus hoort er ook bij. Na een diepe zucht gaat ze aan het werk. Ze haalt de lakens af en zet ze in een emmer met koud water, schrobt de kamer schoon en maakt het bed op. Nadat ze de wasmachine heeft aangezet, doet ze de deur op slot en gooit de sleutel zoals afgesproken door de brievenbus.
Pas thuis achter de koffie komen de tranen. Op dat moment gaat haar telefoon. Het is de verloskundige. Ze rijdt net weg uit het ziekenhuis en wil aan Renske laten weten hoe het is afgelopen. Mevrouw heeft veel bloed verloren en is geopereerd, maar ze is nu stabiel. De baby mag bij haar blijven. Alles lijkt goed te komen. De verloskundige is nog niet zo lang aan het werk, het is een jonge vrouw en Renske heeft zo het vermoeden dat ze dit voor het eerst meemaakt. ‘Wat lief dat je mij nog even informeert,’ zegt Renske. ‘Ik zat hier net boven mijn koffie te huilen van de stress.’ De verloskundige zegt met trillende stem dat zij haar tranen ook niet op kan houden. Renske vraagt of de verloskundige misschien zin heeft in koffie.
Een kwartier later zitten ze samen bij Renske aan de keukentafel. Ze nemen de hele bevalling door en komen tot de conclusie dat dit niet voorkomen had kunnen worden, dat ze goed en adequaat hebben gehandeld en dat ze blij zijn dat alles nu goed is met moeder en kind. Nu is er plek voor opluchting en merken ze opeens dat ze enorme honger hebben. Renske maakt een tosti. Dan nemen ze afscheid van elkaar. Terwijl ze de verloskundige nakijkt, denkt ze aan de koffiekamer in de kraamkliniek. Misschien was vroeger alles beter maar hoe het nu gaat heeft ook zo zijn voordelen. Want stel dat ze deze bevalling in het ziekenhuis had gedaan, dan waren ze automatisch samen gekomen in de koffiekamer terecht gekomen. Nu heeft ze alles gelukkig ook samen met de verloskundige kunnen bespreken en hebben ze hun ervaringen kunnen delen maar dat was meer een gelukkig toeval dan dat het normaal is. Vroeger had ze niet geweten hoe het was afgelopen en was ze ongerust naar bed gegaan. En Renske komt voorzichtig tot de conclusie dat veranderingen soms toch meer opleveren dan dat je verliest.
Twee vakvrouwen die helpen leven op de wereld te brengen maar allebei worden geconfronteerd met hoe kwetsbaar en fragiel dat leven kan zijn. Twee gewone mensen die een bijzondere ervaring delen, met tranen, woorden en gezelschap.
Het is goed om daarvoor tijd en plek te creëren in de geboortezorg. In de koffiekamer of in het zorgpad dat overal wordt aangelegd. We hebben elkaar nodig om sterk en professioneel te blijven. En dat moeten we niet vergeten.
Dit artikel is het laatste afsluitende artikel in een serie van drie artikelen die Siska de Rijke eerder schreef over samenwerking in de geboortezorg.
www.kckz.nl/inhoud-ontwikkeling-kennisoverdracht/communicatie-en-samenwerking-zorg-blijft-mensenwerk
www.kckz.nl/overige-berichten/iedere-klacht-is-gratis-advies/
