Wat als er geen ‘golden hour’ is

Als kraamverzorgende weet je hoe belangrijk het eerste uur na de geboorte van een baby is. Toch is helaas niet elke ouder en niet elke baby dit uur gegund. Wat kun jij dan toch voor ouder en kind betekenen? Minke den Heijer van Babykennis geeft tips. Wat extra ondersteuning van de geboortezorgprofessional kan volgens Minke een wereld van verschil maken voor het hechtingsproces tussen ouder en kind.

Tekst Minke den Heijer

Het staat in mijn lijfelijk geheugen gegrift: het eerste moment dat mijn oudste kind, direct nadat ze mijn buik verliet, op mijn borst werd gelegd. Een onbeschrijfelijk gevoel van verwondering. Mijn lieve baby’tje. Onvoorstelbaar en prachtig vond ik het. Natuurlijk besefte ik me al eerder dat ik moeder zou worden. Maar dit besef kwam op dat moment nog veel dieper binnen. Die eerste ogenblikken samen, zorgden ervoor dat ik overspoeld werd door moedergevoelens en liefde voor mijn kind. Zo ondervond ik aan den lijve de impact en het belang van ‘the golden hour’: het eerste uur na de geboorte van een baby. Niet elke ouder is dit uur gegund. Niet elke baby is dit uur gegund.

Het effect van huid-op-huidcontact vlak na de geboorte voor moeder en baby
Bij de moeder zorgt het bloot op bloot vasthouden van haar baby voor een hormonale piek van oxytocine. Die piek zorgt voor het gevoel van moederliefde en het op gang brengen van de borstvoeding.
De baby is het eerste uur na de bevalling heel wakker en alert door hoge niveaus van adrenaline. Klaar om mama en papa te leren kennen. Wanneer aan deze instinctieve behoefte wordt voldaan om veiligheid en geborgenheid bij de moeder te vinden, zijn de positieve effecten groot. Namelijk:

– Lagere hartslag

– Minder stress respons

– Minder huilen

– Stabielere bloedsuikers

– Betere temperatuur

– Minder pijnervaring

– Minder energieverbruik

Wat als ‘the golden hour’ mist?
Hoewel we ons toenemend bewust zijn van het belang van dit uur, blijft in veel gevallen het gouden randje van ‘the golden hour’ weg, door noodzakelijk medisch ingrijpen. De gevolgen hiervan kunnen zeer ingrijpend zijn voor ouder en kind. Zo vertelde een moeder mij laatst bijvoorbeeld, dat ze nog een half jaar getwijfeld heeft of zij de juiste baby mee naar huis had gekregen. Haar baby werd direct na geboorte weggehaald voor medische handelingen en zij kon haar baby pas uren later vasthouden.

5 tips voor zorgprofessionals
Gelukkig hoeven de emotionele effecten van een negatieve ervaring tijdens dit eerste uur niet blijvend te zijn. Geboortezorgprofessionals kunnen met weinig inspanning een groot verschil maken voor de ouders en baby’s die deze ervaring moeten missen.

1. Om traumatisering te voorkomen bij moeders die hun baby niet direct kunnen vasthouden, is het heel belangrijk dat de moeder continu op de hoogte gehouden wordt van wat er gaande is. Waar is de baby, welke handelingen worden er verricht. Zorg dat moeder niet in haar eentje ligt te wachten op informatie. En bespreek met ouders hun voorkeur, blijft vader bij de baby (indien mogelijk) of blijft vader bij moeder?

2. Mocht moeder niet in staat zijn om de baby bij zich te nemen, dan is de vader een zeer geschikt alternatief. Uit een literatuur review van Kennispoort Verloskunde, kwam naar voren dat buidelen bij vaders prachtige resultaten geeft voor zowel de vader als de baby. Vaders hebben meer begrip voor de vaderrol, meer interactie met hun baby en ervaren minder stress en angst in de zorg voor hun baby. In vergelijking met buidelen bij moeders, blijken baby’s bij vaders sneller te stoppen met huilen en zich sneller te ontspannen.

3. Moeders kunnen erg worstelen met een gevoel van falen na een negatieve bevallingservaring. Daarbij komt dat veel van deze moeders weinig band voelen met hun kind. Regelmatig hoor ik dat de band jaren lang afstandelijk blijft en in sommige gevallen nooit herstelt. Een luisterend oor voor de teleurstelling en de afstandelijke gevoelens bij moeder ten opzichte van de baby, kan een wereld van verschil maken.

4. Extra bevestigende opmerkingen om de band tussen ouder en baby te benadrukken kunnen helpen bij het op gang brengen van de band tussen moeder en baby. Je kunt bijvoorbeeld samen met moeder een paar minuten naar de baby kijken. Vraag dan eens hoe het voor haar is om haar baby vast te houden. En wat ziet ze als ze naar haar baby kijkt?

5. Veelvuldig inhalen van het buidelcontact kan eveneens bijdragen aan een betere start voor ouder en baby.

Minke den Heijer is orthopedagoog, Infant Mental Health (IMH) specialist en eigenaar van Babykennis.

Babykennis organiseert onder meer de cursus Hechting in de kraamtijd.