Campagne “Stoppen met roken”, deel 2

Gepubliceerd 2 oktober 2020

Is het de taak van de kraamverzorgende om stoppen met roken te bespreken?
Het is een gezamenlijke taak van alle zorgverleners uit de geboorteketen, en daarmee ook van de kraamverzorgende. Want het uitgangspunt is het bevorderen van de gezondheid van moeder en kind.
De verloskundige motiveert aanstaande ouders om te stoppen met roken. Daarna is het belangrijk dat kraamverzorgenden ondersteuning bieden bij het rookvrij blijven na de zwangerschap. Sommige ouders zijn namelijk in de veronderstelling dat er geen risico’s meer zijn, nu het kind niet meer in de buik zit en ouders buiten roken. Uitleg over derdehands rook en de uitleg over nicotine in de borstvoeding kan ouders nieuwe impulsen geven om te stoppen met roken.
Het is belangrijk om voor de kinderen in het gezin en voor jezelf als kraamverzorgende, een rookvrije omgeving te creëren. Dit betekent dat je medeverantwoordelijk bent voor het bespreekbaar maken van roken binnen het gezin.
Zie ook Beleidsuitgangspunten Kraamzorg voor Taskforce rookvrije start en Zorgprotocol rookvrij opgroeien van KCKZ
Maar dit zegt niet dat het altijd gemakkelijk is om het stoppen met roken bespreekbaar maken. Er volgen aanwijzingen en handvaten om je hiermee te kunnen helpen.

Bespreken van ‘De rookvrije start’ in het kraambed
Het is niet alleen belangrijk om te weten óf iemand rookt, maar ook welke stappen er door de verloskundige tijdens de zwangerschap al zijn genomen met het stoppen van roken en hoe je de ouders verder kan ondersteunen. Slechts een klein deel van de kraamverzorgenden geeft aan deze informatie vanuit de verloskundige overgedragen te krijgen.[1] Je kunt hier gerust naar vragen.
Tijdens het kraambed kom je in aanraking met ouders die roken of hebben gerookt. Het blijkt ook dat het bespreken van stoppen met roken niet vaak door de kraamverzorgende wordt besproken.1 Terwijl juist het bespreken van stoppen met roken (en herhalen van de boodschap) kan bijdragen aan het rookvrij opgroeien van het kind. Dus geef een duidelijk stopadvies en zet altijd in op volledig stoppen (ipv. minderen).
Om ouders nog beter te kunnen ondersteunen in het (blijven) stoppen met roken in het kraambed en het bespreekbaar te maken, is er een  e-learning ontwikkeld door het Trimbos voor zorgprofessionals: Rookvrije start Een vervolg hierop is: Begrijpelijk communiceren

Er zijn folders en filmpjes ontwikkeld die je kunt gebruiken om roken gemakkelijker bespreekbaar te maken binnen het kraamgezin:

Met het verwijskaartje voor Rookvrije Ouders kan je de ouder (na afstemming) via Rookvrije Ouders doorverwijzen voor extra ondersteuning.

Alle folders en de tekenfilm zijn online te vinden zodat je de folders tijdens je aanwezigheid in het gezin kunt bespreken.

Bespreken van ‘De rookvrije start’ bij de intake
Tijdens de intake wordt het onderwerp roken meestal besproken. Uit de verkenning “stoppen-met-roken beleid in de kraamzorg” blijkt, dat de meeste kraamverzorgenden weten of er gerookt wordt voordat ze in het kraamgezin komen. Vaak is onbekend of ouders gestopt zijn met roken voor of tijdens de zwangerschap. Net als het vaak onbekend is of familieleden en/of directe vrienden, die betrokken zijn bij het gezin, roken. Om een kraamgezin goed te kunnen ondersteunen bij het rookvrij blijven of het stoppen met roken is deze informatie belangrijk.
Mochten (één van) de ouders roken in het kraambed, dan is het nodig om een rookvrije werkplek te creëren. Risico’s van meeroken en 3e hands roken moeten bij de intake al besproken worden.
Voor een hulp bij een intake  of hulp bij het bespreken tijdens het kraambed, kan deze kaart gebruikt worden. Klik de kaart aan:

Weetje: In juni 2020 is de e-learning ‘Begrijpelijk communiceren’ gelanceerd. In de periode juni t/m september 2020 hebben maar liefst 538 kraamverzorgenden deze e-learning gemaakt. Deze E-learning is van het Trimbos Instituut en kunt u vinden in onze scholingsagenda op onze website.

Succes met het bespreekbaar maken!

[1] Zie de verkenning “stoppen-met-roken beleid in de kraamzorg”

Ook interessant!

Q&A over Veilig melden – CPZ webinar

Alles wat je wilt weten over veilig melden Weet je nog? Tijdens het populaire webinar ‘Van angst naar actie’, dat afgelopen juni plaatsvond, schoof onze Linda Bregman van het KCKZ […] Lees meer

Positief advies van ZonMw: project borstvoedingsondersteuning en lactatiekundige zorg

Borstvoedingsondersteuning en lactatiekundige zorg In samenwerking met het Baby & Child Research Center (BCRC) van het Radboudumc, Bo Geboortezorg en de Nederlandse Vereniging van Lactatiekundigen (NVL), hebben wij een idee […] Lees meer

Commerciële benadering van kraamverzorgenden – wat mag wel en wat niet?

Wij horen steeds vaker dat er kraamverzorgenden worden benaderd door commerciële bedrijven. Deze bedrijven willen dat jij hun producten aanraadt aan ouders, kortingscodes uitdeelt of reclame maakt. Soms bieden ze […] Lees meer

Herintreden in de kraamzorg: Nieuw traject vanaf september 2025

Herintreden in de kraamzorg: een nieuwe kans Ben je al eerder als kraamverzorgende werkzaam geweest, maar ben je langer dan vier jaar uit het vak? Dan kun je niet meer […] Lees meer

Kraamkunde aflevering 8: Zorg rondom een onbedoelde zwangerschap

Als zwanger zijn niet de bedoeling was… Wist je dat wereldwijd ongeveer de helft van alle zwangerschappen onbedoeld is? Ja, echt. Eén op de twee! In de nieuwe aflevering van […] Lees meer

AeroSleep anti-refluxmatras: Geen wetenschappelijk bewijs voor de claims

Een matras dat reflux vermindert? Is dat te mooi om waar te zijn? Het AeroSleep Evolution Premium matras belooft veel: een speciale helling van 7 graden zou reflux, krampjes, verkoudheid […] Lees meer

Ontdek de Kraamkunde podcast deze zomer

Een zomerse dosis inspiratie Ga jij binnenkort op een welverdiende vakantie? Of je nu met je slippers in het zand ligt, kilometers maakt op de snelweg of hoog boven de […] Lees meer

RSV-immunisatie voor baby’s start in 2025

Het RIVM meldt dat vanaf 8 september 2025 gestart wordt met het immuniseren van baby’s tegen het RS-virus. Dit geldt voor alle baby’s geboren op of na 1 april 2025. […] Lees meer

Snel en gericht doorverwijzen? Ontdek de zorgpadentool

Zie jij bij een kraamgezin signalen die aandacht verdienen, zoals geldzorgen, middelengebruik, huiselijk geweld of laaggeletterdheid? Dan wil je snel en goed verwijzen. Maar dat is soms lastig, omdat elke […] Lees meer

Motie over behoud van kraamzorg aangenomen in de Tweede Kamer

Op 18 juni 2025 heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen over het behoud van de kraamzorg. Hiermee is afgesproken om maatregelen te treffen en in ieder geval te zorgen […] Lees meer